30 Ekim 1923 sabahı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı İsmet İnönü’ne şöyle yazdı:
“Sevgili paşam, Cumhuriyet’in ilk başbakanı olarak seni düşünüyorum. Dur, hiç itiraz etme. Niye seni seçtiğimi şimdi anlayacaksın.
Bizi yine büyük bir savaş bekliyor. Durumumuzun bir bölümünü Cephe Komutanı ve Lozan Baş Delegesi olarak elbette biliyorsun. Büyük devletlerin bu sefil duruma bakarak, kısa zamanda pes edeceğimizi sandıklarını Lozan dönüşü sen bize anlattın.
Ben sana şimdi bildiğinden daha da acıklı olan genel durumu özetleyeceğim. Bize geri, borçlu, hastalıklı bir vatan miras kaldı. Yoksul bir köylü devletiyiz.
Dört mevsim kullanılabilir karayollarımız yok denecek kadar az. 4.000 km. kadar demiryolu var. Bir metresi bile bizim değil. Üstelik yetersiz. Ülkenin kuzeyini güneyine, batısını doğusuna bağlamamız, vatanın bütünlüğünü sağlamamız şart. Denizciliğimiz acınacak durumda.
Köylümüzü topraklandırmalı, ihtiyacı olan bir çift öküz ile bir saban vererek çiftçi yapmalıyız. Doğudaki aşiret, bey, ağa, şeyh düzeni Cumhuriyet’le de insanlıkla da bağdaşmaz. Bu durumu düzeltmeli, halkı kurtarmalıyız.
Her yerde tefeciler halkı eziyor. Güya tarım ülkesiyiz ama ekmeklik unumuzun çoğunu dışarıdan getirtiyoruz. Sığır vebası hayvancılığımızı öldürüyor.
Doktor sayımız 337, sağlık memuru 434, ebe sayısı 136. Pek az şehirde eczane var. Salgın hastalıklar insanlarımızı kırıyor. Üç milyon insanımız trahomlu. Sıtma, tifüs, verem, frengi, tifo salgın halinde. Bit ciddi sorun. Nüfusumuzun yarısı hasta. Bebek ölüm oranı %60’ı geçiyor.
Nüfusun yüzde 80’i kırsal bölgede yaşıyor. Bunun önemli bölümü göçebe.
Telefon, motor, makine yok. Sanayi ürünlerini dışarıdan alıyoruz. Kiremiti bile ithal ediyoruz. Elektrik yalnız İstanbul ve İzmir’in bazı semtlerinde var.
Düşmanın yaktığı köy sayısı 830. Yanan bina sayısı 114.408. Ülkeyi neredeyse yeniden kurmamız gerekiyor. Yunanistan’dan gelen göçmen sayısı da 400 bini geçecek. İktisadi hayatımız da, eğitim durumumuz da içler acısı. İktisatçımız da çok az. Zorunlu okuma yaşındaki çocukların ancak dörtte birini okutabiliyoruz. Halkın eğitimi hiç çözülmemiş. Oysa Cumhuriyet’in insan malzemesini hazırlamalı, namus cephesini güçlendirmeliyiz. Kültür eserleri kaçırılmış, kaçırılmaya devam ediliyor.
Raporlarda daha ayrıntılı, daha acı bilgiler var. Bunları Bakanlara ve parti yönetim kuruluna da ver. Genel durumu tam bilsinler.
Bütçemiz, gelirimiz yetersiz. İktisadi çıkmazdan kurtulmak için geliştirdiğim bir düşüncem var. Bu düşünceyi günü gelince konuşuruz. Hedefimiz milli iktisat, bağımsızlığın sürekli olması için iktisadi bağımsızlık temel ilkemiz olmalı.
Osmanlı bu gerçeği geç fark etti. Fark ettiği zaman çok geç kalmıştı.
Cumhuriyet’e uygun bir anayasaya gerek var. Bu zor durumdan nasıl çıkılabileceğini gösteren ne bir örnek var önümüzde, ne de bir deney.
Ama yılmamak, ucuz, geçici çarelerle yetinmemek, halkı kurtarmak için sorunları çözmek, kalkınmak, ilerlemek, milli egemenliğe dayalı, uygar ve özgür bir toplum oluşturmak, yüzyılımızın düzeyine yetişmek, kısacası çağdaşlaşmak, bu büyük ideali tam olarak başarmak zorundayız.
Bu ana kadar bu ideali koruyarak geldik. Bundan sonra daha hızlı yürümek zorundayız. Bunun için gerekli yöntemi, yolu birlikte arayıp bulacağız. Yoksul ve esir ülkelere örnek olacağız. Kaderin bizim kuşağımıza yüklediği kutsal bir görev bu. Bu büyük görevin ağırlığını ve onurunu seninle paylaşmak istedim.
Allah yardımcımız olsun!”
(Mektup, Turgut Özakman’ın yazmış olduğu ‘Cumhuriyet: Türk Mucizesi 2’ kitabından alınmıştır.)
Peki Cumhuriyet'in ilk 10 yılında neler yapıldı ? ( 1923 - 1933 )
1923 - Cumhuriyet Halk Partisi kuruldu. Genel Başkan ise Mustafa Kemal Atatürk oldu. Ankara başkent ilan edildi. Cumhuriyet ilan edildi.
1923 - Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.
1924 - Hilafet kaldırıldı. Tevhid-i Tedrisat ( öğretim birliği ) kabul edildi. İlköğretim zorunlu hale getirildi. Lozan antlaşması yürürlüğe girdi.
1924 - Gölcük'te ilk tersane kuruldu. Devlet Demiryolları kuruldu. İstanbul - Ankara arasında ilk yolcu uçağı seferi yapıldı.
1924 - Türkiye İş Bankası kuruldu.
1924 - Türk Kadınlar Birliği kuruldu.
1924 - Ankara ilk planlı şehir olarak tanzim edildi.
1924 - Cumhurbaşkanlığı orkestrası kuruldu.
1924 - Türkiye Tütüncüler Bankası kuruldu.
1924 - İlk milli sigorta Anadolu Sigorta faaliyete geçti.
1924 - Bursa'da Karacabey Harası kuruldu.
1924 - Milli sahne Ankara'da ilk tiyatro olarak kuruldu.
1924 - Topkapı Sarayı müze olarak açıldı.
1924 - Türkiye Cumhuriyeti yazılı ilk madeni para tedavüle çıktı.
1924 - Cumhuriyet Gazetesi yayına başladı.
1925 - Danıştay kuruldu. Türk Hava Kurumu kuruldu. İstanbul'da Liman İşleri inhisarı kuruldu.
1925 - Osmanlı'da köylülerden alınan Aşar Vergisi kaldırıldı.
1925 - Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü kuruldu.
1925 - Sanayi ve Madenler Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.
1925 - 1920'de Atatürk tarafından kurulan Anadolu Ajansı, anonim şirkete dönüştürüldü.
1925 - Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu kabul edildi. Gazi Orman Çiftliği kurulmaya başlandı.
1925 - Eskişehir Cer Atölyelerinde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi.
1925 - Adana Mensucat Fabrikası üretime başladı.
1925 - Türkiye'nin ilk betonarme köprüsü Menderes Nehri üzerine yapıldı.
1925 - İlk Cumhuriyet altını basıldı. Adana ve Bergama müzeleri açıldı.
1925 - Teyyare Cemiyeti'nin katkılarıyla Ankara'da Türk yapımı ilk planör uçuruldu.
1925 - Şeker Fabrikaları kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1926 - Demir Çelik Sanayi'nin kurulmasına ilişkin kanun yayımlandı.
1926 - Uluslararası saat ve takvim uygulamasına başlandı.
1926 - Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girdi. Kadın erkek eşitliği sağlandı.
1926 - Türk Telsiz Telefon Şirketi kuruldu. Eskişehir uçak bakım işletmesi açıldı.
1926 - Yabancı gemilere tanınan ayrıcalıkları kaldıran Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.
1926 - İlk şeker fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası üretime açıldı.
1926 - Ankara otomatik telefonu işletmeye açıldı. İstanbul'da inşaat demiri üreten ilk haddehane açıldı.
1926 - Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri kuruldu. Amasya, Sinop ve Tokat müzeleri açıldı.
1926 - Kayseri Uçak ve Motor Fabrikası açıldı. ( Adnan Menderes hükümeti kapatana kadar 112 tane üretildi )
1926 - Bakırköy Çimento Fabrikası kuruldu. Uşak Şeker Fabrikası işletmeye açıldı.
1927 - Teşviki Sanayi Kanunu kabul edildi. Bünyan Dokuma Fabrikası hizmete girdi.
1927 - Ankara - Kayseri demiryolu açıldı. Emlak ve Eytam Bankası kuruldu.
1927 - İstanbul Radyosu yayınlara başladı. Samsun - Amasya - Havza demiryolu açıldı.
1927 - Bursa Dokumacılık Fabrikası açıldı. Eskişehir Bankası kuruldu.
1927 - Ankara Arkeoloji ve Sivas Müzesi Kuruldu.
1927 - Okullarda karma eğitime geçildi. İlk basketbol ligi düzenlendi.
1927 - Köy öğretmen okullarından ilki Kayseri'ye açıldı.
1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kağıt parası tedavüle çıkarıldı. İzmir Müzesi açıldı.
1927 - Ankara'da çocuk sarayı açıldı. İlk düzenli radyo yayını İstanbul'da gerçekleştirildi.
1928 - Laiklik Cumhuriyet'in temel ilkesi kabul edildi. Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı.
1928 - Haydarpaşa - Eskişehir - Konya ve Yenice - Mersin demiryolları yabancılardan satın alındı.
1928 - Ankara Çimento Fabrikası açıldı. Ankara Numune Hastanesi açıldı.
1928 - Halka okuma yazma öğretmek için Milli Mektepler açıldı.
1928 - Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü kuruldu. Türk Eğitim Derneği ( TED ) kuruldu.
1928 - Türk Vatandaşlığı Yasası kabul edildi. Türk Mensucat Fabrikası hizmete girdi.
1928 - Amasya - Zile demiryolu açıldı.
1928 - Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki hakkındaki kanun kabul edildi.
1928 - Malatya Elektrik Santrali açıldı. İlk defa kadınlar mahkemede avukat olarak görev aldılar.
1928 - Kütahya - Tavşanlı demiryolu açıldı.
1928 - İstanbul'da Bağlarbaşı, Üsküdar ve Kısıklı'da tramvay hatları açıldı.
1928 - Ankara Palas açıldı. Gaziantep'te Mensucat fabrikası açıldı.
1929 - Mersin - Adana demiryolu yabancılardan satın alındı. Ankara - İstanbul arasında telefon konuşmaları başladı.
1929 - Ayancık Kereste Fabrikası açıldı. Trabzon Vizera Hidroelektrik Santrali hizmete girdi.
1929 - İstanbul'da Fatih - Edirnekapı tramvaya hattı hizmete girdi.
1929 - Anadolu - Bağdat, Mersin - Tarsus demiryolları yabancılardan satın alındı.
1929 - Haydarpaşa Limanı yabancılardan satın alındı. Kütahya - Emirler, Fevzipaşa - Gölbaşı demiryolları açıldı.
1929 - Deniz Ticaret Kanunu kabul edildi. Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası açıldı.
1929 - Yeni Türk harfleriyle ilk posta pulları basıldı.
1930 - Ankara - Sivas demiryolu açıldı.Kadınlar belediyelerde seçme ve seçilme hakkı kazandı.
1930 - Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası açıldı. Ankara'da Ziraat Enstitüsü kuruldu.
1930 - Kayseri - Şarkışla demiryolu açıldı. Türkiye Gazeteciler Birliği kuruldu.
1930- Ankara'da Etnografya Müzesi açıldı.
1931 - Bursa - Mudanya demiryolu yabancılardan satın alındı. Gölbaşı - Malatya demiryolu açıldı.
1931 - 10 ilde Bölge Sanat Okulları açıldı. Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu. Tekele Genel Müdürlüğü kuruldu.
1931 - Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kuruldu. Uluslararası ölçü birimleri kabul edildi. Türk Tarih Kurumu kuruldu.
1932 - Devlet Sanayi Ofisi kuruldu. Samsun - Sivas demiryolu açıldı. Diyarbakır Tekel Fabrikası açıldı.
1932 - Sanayi Teşvik Kanunu ile 1473 işletme teşvikten yararlandırıldı.
1932 - İzmir Rıhtım İşletmesi yabancılardan satın alındı. Türkiye Sanayi Kredi Bankası kuruldu.
1932 - Kütahya - Balıkesir, Ulukışla - Niğde demiryolu açıldı. Halkevleri açıldı. Türk Dil Kurumu kuruldu. Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.
“Sevgili paşam, Cumhuriyet’in ilk başbakanı olarak seni düşünüyorum. Dur, hiç itiraz etme. Niye seni seçtiğimi şimdi anlayacaksın.
Bizi yine büyük bir savaş bekliyor. Durumumuzun bir bölümünü Cephe Komutanı ve Lozan Baş Delegesi olarak elbette biliyorsun. Büyük devletlerin bu sefil duruma bakarak, kısa zamanda pes edeceğimizi sandıklarını Lozan dönüşü sen bize anlattın.
Ben sana şimdi bildiğinden daha da acıklı olan genel durumu özetleyeceğim. Bize geri, borçlu, hastalıklı bir vatan miras kaldı. Yoksul bir köylü devletiyiz.
Dört mevsim kullanılabilir karayollarımız yok denecek kadar az. 4.000 km. kadar demiryolu var. Bir metresi bile bizim değil. Üstelik yetersiz. Ülkenin kuzeyini güneyine, batısını doğusuna bağlamamız, vatanın bütünlüğünü sağlamamız şart. Denizciliğimiz acınacak durumda.
Köylümüzü topraklandırmalı, ihtiyacı olan bir çift öküz ile bir saban vererek çiftçi yapmalıyız. Doğudaki aşiret, bey, ağa, şeyh düzeni Cumhuriyet’le de insanlıkla da bağdaşmaz. Bu durumu düzeltmeli, halkı kurtarmalıyız.
Her yerde tefeciler halkı eziyor. Güya tarım ülkesiyiz ama ekmeklik unumuzun çoğunu dışarıdan getirtiyoruz. Sığır vebası hayvancılığımızı öldürüyor.
Doktor sayımız 337, sağlık memuru 434, ebe sayısı 136. Pek az şehirde eczane var. Salgın hastalıklar insanlarımızı kırıyor. Üç milyon insanımız trahomlu. Sıtma, tifüs, verem, frengi, tifo salgın halinde. Bit ciddi sorun. Nüfusumuzun yarısı hasta. Bebek ölüm oranı %60’ı geçiyor.
Nüfusun yüzde 80’i kırsal bölgede yaşıyor. Bunun önemli bölümü göçebe.
Telefon, motor, makine yok. Sanayi ürünlerini dışarıdan alıyoruz. Kiremiti bile ithal ediyoruz. Elektrik yalnız İstanbul ve İzmir’in bazı semtlerinde var.
Düşmanın yaktığı köy sayısı 830. Yanan bina sayısı 114.408. Ülkeyi neredeyse yeniden kurmamız gerekiyor. Yunanistan’dan gelen göçmen sayısı da 400 bini geçecek. İktisadi hayatımız da, eğitim durumumuz da içler acısı. İktisatçımız da çok az. Zorunlu okuma yaşındaki çocukların ancak dörtte birini okutabiliyoruz. Halkın eğitimi hiç çözülmemiş. Oysa Cumhuriyet’in insan malzemesini hazırlamalı, namus cephesini güçlendirmeliyiz. Kültür eserleri kaçırılmış, kaçırılmaya devam ediliyor.
Raporlarda daha ayrıntılı, daha acı bilgiler var. Bunları Bakanlara ve parti yönetim kuruluna da ver. Genel durumu tam bilsinler.
Bütçemiz, gelirimiz yetersiz. İktisadi çıkmazdan kurtulmak için geliştirdiğim bir düşüncem var. Bu düşünceyi günü gelince konuşuruz. Hedefimiz milli iktisat, bağımsızlığın sürekli olması için iktisadi bağımsızlık temel ilkemiz olmalı.
Osmanlı bu gerçeği geç fark etti. Fark ettiği zaman çok geç kalmıştı.
Cumhuriyet’e uygun bir anayasaya gerek var. Bu zor durumdan nasıl çıkılabileceğini gösteren ne bir örnek var önümüzde, ne de bir deney.
Ama yılmamak, ucuz, geçici çarelerle yetinmemek, halkı kurtarmak için sorunları çözmek, kalkınmak, ilerlemek, milli egemenliğe dayalı, uygar ve özgür bir toplum oluşturmak, yüzyılımızın düzeyine yetişmek, kısacası çağdaşlaşmak, bu büyük ideali tam olarak başarmak zorundayız.
Bu ana kadar bu ideali koruyarak geldik. Bundan sonra daha hızlı yürümek zorundayız. Bunun için gerekli yöntemi, yolu birlikte arayıp bulacağız. Yoksul ve esir ülkelere örnek olacağız. Kaderin bizim kuşağımıza yüklediği kutsal bir görev bu. Bu büyük görevin ağırlığını ve onurunu seninle paylaşmak istedim.
Allah yardımcımız olsun!”
(Mektup, Turgut Özakman’ın yazmış olduğu ‘Cumhuriyet: Türk Mucizesi 2’ kitabından alınmıştır.)
Peki Cumhuriyet'in ilk 10 yılında neler yapıldı ? ( 1923 - 1933 )
1923 - Cumhuriyet Halk Partisi kuruldu. Genel Başkan ise Mustafa Kemal Atatürk oldu. Ankara başkent ilan edildi. Cumhuriyet ilan edildi.
1923 - Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.
1924 - Hilafet kaldırıldı. Tevhid-i Tedrisat ( öğretim birliği ) kabul edildi. İlköğretim zorunlu hale getirildi. Lozan antlaşması yürürlüğe girdi.
1924 - Gölcük'te ilk tersane kuruldu. Devlet Demiryolları kuruldu. İstanbul - Ankara arasında ilk yolcu uçağı seferi yapıldı.
1924 - Türkiye İş Bankası kuruldu.
1924 - Türk Kadınlar Birliği kuruldu.
1924 - Ankara ilk planlı şehir olarak tanzim edildi.
1924 - Cumhurbaşkanlığı orkestrası kuruldu.
1924 - Türkiye Tütüncüler Bankası kuruldu.
1924 - İlk milli sigorta Anadolu Sigorta faaliyete geçti.
1924 - Bursa'da Karacabey Harası kuruldu.
1924 - Milli sahne Ankara'da ilk tiyatro olarak kuruldu.
1924 - Topkapı Sarayı müze olarak açıldı.
1924 - Türkiye Cumhuriyeti yazılı ilk madeni para tedavüle çıktı.
1924 - Cumhuriyet Gazetesi yayına başladı.
1925 - Danıştay kuruldu. Türk Hava Kurumu kuruldu. İstanbul'da Liman İşleri inhisarı kuruldu.
1925 - Osmanlı'da köylülerden alınan Aşar Vergisi kaldırıldı.
1925 - Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü kuruldu.
1925 - Sanayi ve Madenler Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.
1925 - 1920'de Atatürk tarafından kurulan Anadolu Ajansı, anonim şirkete dönüştürüldü.
1925 - Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu kabul edildi. Gazi Orman Çiftliği kurulmaya başlandı.
1925 - Eskişehir Cer Atölyelerinde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi.
1925 - Adana Mensucat Fabrikası üretime başladı.
1925 - Türkiye'nin ilk betonarme köprüsü Menderes Nehri üzerine yapıldı.
1925 - İlk Cumhuriyet altını basıldı. Adana ve Bergama müzeleri açıldı.
1925 - Teyyare Cemiyeti'nin katkılarıyla Ankara'da Türk yapımı ilk planör uçuruldu.
1925 - Şeker Fabrikaları kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1926 - Demir Çelik Sanayi'nin kurulmasına ilişkin kanun yayımlandı.
1926 - Uluslararası saat ve takvim uygulamasına başlandı.
1926 - Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girdi. Kadın erkek eşitliği sağlandı.
1926 - Türk Telsiz Telefon Şirketi kuruldu. Eskişehir uçak bakım işletmesi açıldı.
1926 - Yabancı gemilere tanınan ayrıcalıkları kaldıran Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.
1926 - İlk şeker fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası üretime açıldı.
1926 - Ankara otomatik telefonu işletmeye açıldı. İstanbul'da inşaat demiri üreten ilk haddehane açıldı.
1926 - Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri kuruldu. Amasya, Sinop ve Tokat müzeleri açıldı.
1926 - Kayseri Uçak ve Motor Fabrikası açıldı. ( Adnan Menderes hükümeti kapatana kadar 112 tane üretildi )
1926 - Bakırköy Çimento Fabrikası kuruldu. Uşak Şeker Fabrikası işletmeye açıldı.
1927 - Teşviki Sanayi Kanunu kabul edildi. Bünyan Dokuma Fabrikası hizmete girdi.
1927 - Ankara - Kayseri demiryolu açıldı. Emlak ve Eytam Bankası kuruldu.
1927 - İstanbul Radyosu yayınlara başladı. Samsun - Amasya - Havza demiryolu açıldı.
1927 - Bursa Dokumacılık Fabrikası açıldı. Eskişehir Bankası kuruldu.
1927 - Ankara Arkeoloji ve Sivas Müzesi Kuruldu.
1927 - Okullarda karma eğitime geçildi. İlk basketbol ligi düzenlendi.
1927 - Köy öğretmen okullarından ilki Kayseri'ye açıldı.
1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kağıt parası tedavüle çıkarıldı. İzmir Müzesi açıldı.
1927 - Ankara'da çocuk sarayı açıldı. İlk düzenli radyo yayını İstanbul'da gerçekleştirildi.
1928 - Laiklik Cumhuriyet'in temel ilkesi kabul edildi. Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı.
1928 - Haydarpaşa - Eskişehir - Konya ve Yenice - Mersin demiryolları yabancılardan satın alındı.
1928 - Ankara Çimento Fabrikası açıldı. Ankara Numune Hastanesi açıldı.
1928 - Halka okuma yazma öğretmek için Milli Mektepler açıldı.
1928 - Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü kuruldu. Türk Eğitim Derneği ( TED ) kuruldu.
1928 - Türk Vatandaşlığı Yasası kabul edildi. Türk Mensucat Fabrikası hizmete girdi.
1928 - Amasya - Zile demiryolu açıldı.
1928 - Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki hakkındaki kanun kabul edildi.
1928 - Malatya Elektrik Santrali açıldı. İlk defa kadınlar mahkemede avukat olarak görev aldılar.
1928 - Kütahya - Tavşanlı demiryolu açıldı.
1928 - İstanbul'da Bağlarbaşı, Üsküdar ve Kısıklı'da tramvay hatları açıldı.
1928 - Ankara Palas açıldı. Gaziantep'te Mensucat fabrikası açıldı.
1929 - Mersin - Adana demiryolu yabancılardan satın alındı. Ankara - İstanbul arasında telefon konuşmaları başladı.
1929 - Ayancık Kereste Fabrikası açıldı. Trabzon Vizera Hidroelektrik Santrali hizmete girdi.
1929 - İstanbul'da Fatih - Edirnekapı tramvaya hattı hizmete girdi.
1929 - Anadolu - Bağdat, Mersin - Tarsus demiryolları yabancılardan satın alındı.
1929 - Haydarpaşa Limanı yabancılardan satın alındı. Kütahya - Emirler, Fevzipaşa - Gölbaşı demiryolları açıldı.
1929 - Deniz Ticaret Kanunu kabul edildi. Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası açıldı.
1929 - Yeni Türk harfleriyle ilk posta pulları basıldı.
1930 - Ankara - Sivas demiryolu açıldı.Kadınlar belediyelerde seçme ve seçilme hakkı kazandı.
1930 - Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası açıldı. Ankara'da Ziraat Enstitüsü kuruldu.
1930 - Kayseri - Şarkışla demiryolu açıldı. Türkiye Gazeteciler Birliği kuruldu.
1930- Ankara'da Etnografya Müzesi açıldı.
1931 - Bursa - Mudanya demiryolu yabancılardan satın alındı. Gölbaşı - Malatya demiryolu açıldı.
1931 - 10 ilde Bölge Sanat Okulları açıldı. Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu. Tekele Genel Müdürlüğü kuruldu.
1931 - Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kuruldu. Uluslararası ölçü birimleri kabul edildi. Türk Tarih Kurumu kuruldu.
1932 - Devlet Sanayi Ofisi kuruldu. Samsun - Sivas demiryolu açıldı. Diyarbakır Tekel Fabrikası açıldı.
1932 - Sanayi Teşvik Kanunu ile 1473 işletme teşvikten yararlandırıldı.
1932 - İzmir Rıhtım İşletmesi yabancılardan satın alındı. Türkiye Sanayi Kredi Bankası kuruldu.
1932 - Kütahya - Balıkesir, Ulukışla - Niğde demiryolu açıldı. Halkevleri açıldı. Türk Dil Kurumu kuruldu. Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.
