Son zamanlarda boya bakımı, iç mekan ve döşeme bakımı konularında epey hareketlilikler yaşanıyor. Bundan beş yıl önce pek kimse otomobilin kozmetik bakımına bu kadar eğilmezdi. Piyasada bu işi yapanlar arttıkça bu bakımların yapılması da sıradanlaşmaya, herkes tarafından talep edilmeye başlandı. Ancak bu kadar hızla ve eğitimsiz büyüyen piyasa teorik temelden çoğunlukla mahrum kaldı. Tabi olarak bu durumdan zarar görenler otomobil sahipleri ve bu işi hakkıyla yapmaya çalışanlar.
Boya koruma işine hakim olabilmek için öncelikle boya yapısına ve katmanlarına hakim olmak gerekir. Bu noktada temel üç grup var. İlki, ikincisiBir deAralarındaki farklara geçmeden önce otomobilin kaportasını, boyasını ve verniğini açıklayalım.
(Boya katman
Kırmızı olan kısım otomobilin kaportası. Sarı kısım ev boyasındaki astar gibi düşünülebilir. Boyanın kaportaya tutunmasını kolaylaştıran katman. Siyah olan kısım arabanın rengini oluşturan asıl kısım. Boya tabakası bu siyah kısım. Gri olan kısım ise vernik tabakası.
Görseldeki katmanlar metalik boya için böyle. Opak boyada ise boya ile vernik karıştırılmış olabiliyor. Bu da görseldeki siyah ve gri kısmı karıştırılmış olarak sarı kısmın üstüne sıkmak oluyor.
Boya türleri arasındaki temel diğer bir fark ise boya içine katılan parçalar. Metalik boyanın içinde parlayan şeyler aslında kıyılmış, ufaltılmış aluminyum parçaları. Opak boyada ise bu tarz partiküller yok. O yüzden sadece renkten ibaret.
Sedefli boya ise metalik boya gibi içinde partiküller bulunduruyor. Ancak bu partiküller silisyum dioksit, titanyum dioksit gibi kimyasal bileşimlerdir. Bu sayede gelen ışığı tayflarına ayırarak boyanın farklı ışık koşullarında farklı renklerde gözükmesini sağlıyorlar. İki farklı şekilde uygulanabiliyor. İlk teknik sedef parçalarının boyanın içine katılması. İkinci teknik ise boya tabakasının üstüne sedefli bir vernik katmanı atılması.
Boya yapısını, boya türlerini ve uygulanış biçimlerini anlattığımıza göre şimdi bakım ürünlerini anlatmaya geçebiliriz. Piyasada pasta ve cila düzeyine indirgenen malzeme piyasası aslında onlarca çeşit ürün barındırıyor.
Pasta denilen ürün yabancılarındediği aşındırıcı aslında. Temel olarak zımpara aslında. Yaptığı şey vernik katmanını zımparalayarak vernik yüzeyini mikroskobik ölçekteki girinti-çıkıntılardan arındırmak. Görsel 1’de gözüken vernik katmanının ortasındaki girinti aracın verniğindeki harelenmelere yol açan kısım. Boyaya bakınca daire daire gözüken harelerin sebebi işte bu girintiler. Vernik yüzeyinde meydana gelen bu bozulmalar boyadan yansıyan ışınların yansıma açısını değiştirdikleri için harelenmeler, matlaşmalar oluşuyor. Boya katmanının üstü bozulunca boya düzgün gözükmez hale geliyor. Aslında bozulan yapı boya değil, vernik.İşte aşındırıcı, yani polisher kullanarak bu yüzey bozukluklarından kurtuluyoruz. Burda önemli olan otomobilimizi teslim ettiğimiz kişinin o verniği ne kadar aşındıracağıdır. Bunu da kullandığı malzemelerin aşındırıcılık oranını bilerek ve polish makinesini, makinenin padlerini kullanmayı bilerek yapabilir ancak. Zımparalarda 200, 400, 1200 gibi aşındırıcılık dereceleri olduğu gibi polishlerde de bu durum geçerli. Ayrıca kullanılan polish padinde de bu derecelendirme geçerli. Yün pad, sünger pad ve bunların da alt dalları mevcut. Doğru malzemeler ve doğru teknikler ile müdahale edilmez ise otomobilinizin verniğinde “hologram” diye adlandırdığımız dalga dalga bozukluklar, iki ay sonra tekrar oluşan harelenmeler oluşabilir. Otomobilinizi kimlere teslim ettiğinizi iyice araştırmanızı tavsiye ederim. Ben üç saatte bütün arabayı bitiriyorum diyenlere “peki, kolay gelsin” diyerek kaçın. Bir uyarı daha yapmak zorunda hissediyorum kendimi. “Marka” diyerek güvendiğiniz uygulama merkezlerine de tamamiyle güvenmemenizi tavsiye ederim. Bir sonraki bölümde sebebini yazacağım.
Aşındırıcı kısmını anlattık. Yüzeyindeki bozuklukları giderdiğimiz verniği korumalıyız ki tekrar böyle yüzey bozuklukları olmasın. Cila diye anılan ancak bir çok çeşitten oluşan koruyucu ürünleri tanıyalım. En çok kullanılan ve eski bir ürün olan wax ile başlayalım. Wax aslında bildiğimiz balmumu gibi bir madde. Doğal olarak carnauba maddesinden yapılır. Ağaçta yetişen bir maddedir carnauba.Yüzeyi kusursuzlaştırılmış ve ışığı çok düzgün yansıtan verniğin üstüne sürülerek hem koruma hem de derinlik ve kontrast artışısağlar wax. Ancak yüzeyeçok iyi tutunamadığı için zamanla akıp gider. Markasına, modeline göre değişmekle beraber dört, beş aydan fazla bir ömür sunmazlar. Ortalama olarak ayda bir yapılması gerekir ki vernik korumasız kalmasın.
Aşındırıcı paragrafının sonunda “marka” olan yerlere güveninizi sorgulayın dememdeki sebep işte bu ürünler. Yüzeyi girintili çıkıntılı vernik tabakasının üstüne doldurucu içeren wax sürülürse o girintilerin içleri dolacak ve vernik size kusursuz gözükecek. Ancak iki üç ay sonra bu doldurucular akıp gidince tekrar o kusurlu vernik yüzeyi ile kalacaksınız. Bu sayede sürekli bu doldurma ve akma döngüsünü yaşayarak para harcayacaksınız. Aman dikkat, arabanıza hangi ürünleri uyguluyorlar biliniz.
Bir diğer koruma ürünü sealant. Sealant sentetik bir koruyucu. Bu sayede yüzeye daha iyi tutunabiliyor. Ancak bunlar da ortalama dört, beş aylık koruma vaat ediyor.
Son çıkan koruyucu ürünler ise nano koruyucular. Verniğe çok iyi bir tutunma sağlayarak bir yıl civarı koruma vaat ediyor bu ürünler. Ayrıca diğerlerine göre daha sert bir yapısı olduğu için koruma görevini çok daha başarılı yapıyor.
Görsel 1’de boya katmanlarına ek olarak çizik tipleri de gösterilmiş durumda. Sol başta gördüğünüz çizik bütün boya tabakalarını çizerek kaportaya kadar ulaşmış halde. Bu tarz bir çizik durumunda boya katmanı da yerinden kalktığı için o bölgeye rötuş ile müdahale gerekir. Ortadaki gibi olan durum harelenme. Polish uygulaması ile giderilip tekrar kusursuz verniğe kavuşmak mümkün. En soldaki durum ise vernik tabasını komple çizip boya tabakasına gelmiş halde. Ancak ilk durumdan farklı olarak boya tabakası hala yerinde. Bu durumda da biraz daha farklı aşındırma teknikleri ile kusursuz yüzeye kavuşulabilir.
795 kelime ile yazdığım bunca şey hala yetersizdünyası için. Temel kavramları ve uygulamaların temel düzeylerini anlattım. Amacım, henüz toyluk dönemini yaşayan bu bakım kültürünün yerleşme sürecini hızlandırmak. Bu sayede gerek tüketicilerin gerek işini hakkıyla yapan, hizmet sunanların zarar görmesini engellemek. Bilinçsiz tüketici ve bu durumdan faydalanan fırsatçıların rekabet dengesini bozmasını engellemek. Tüketiciler bilinçlenince “bu iş böyle olmaz kardeşim.” Dediği zaman hem tüketici hem hizmet sunanlar için çok daha temiz ve kalitesi yüksek piyasa halini alacak.
En güzel detailing kendi yaptığın detailing;)
Bu hobiye başlamadan önce neler gördüm neler. Toz deterjan ile köpük yapıp aracını yıkayandan tutunda, çok sık araba yıkamak boyasını attırır deyip; ayda bir yıkıyorum çok iyi yapıyorum diyenlere kadar. Vakti olmayanlar için sözüm yok ama, bence pis arabaya binenler hayatında da pek derli toplu olmayan tipler diye düşünüyorum;)