Sohbet kısmında sorun ve çözümleri başlığı adı altında açılan konulardan birisi ve genelde yanılgıya düşülen turbo sistemi hakkında bir makale yazmayı uzun zamandır düşünüyordum kısmet bugüne imiş.
TURBONUN GÖREVİ
Daha verimli yakıt yakmayı sağlamaktır .
Şöyle düşünün bugün dünyanın en uzun ömürlü insanların soğuk ülkelerde olduğu aşikar, bunun nedeni oradaki oksijen miktarının soğuk havalarda yüksek olmasıdır, tam da bur da turbonun görevi kısmında motorun daha çok oranda sıkıştırılmış oksijen alması için çalışır peki soğuk havayı kim sağlar intercoler dediğimiz soğutucu radyatörler, soğuk hava motor içine kadar giderken belli oranda ısısını kaybetse de genelde oksijen oranı fazladır.
Yanma odasına fazla oranda giren oksijenli hava yakıtın daha iyi yanmasına buda az yakıtla fazla tork üretimine yol açacaktır.
Genel olarak amaç yakıtın en iyi şekilde yanmasını sağlamaktır.
TURBO KISIMLARI
Turbo iki ana kısımdan oluşur emme yüksek basınç hattı ve egzoz hattıdır her iki kısım arasında soğutma dediğimiz yağlama hattı vardır.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
Basınçlı egzoz gazı ,giriş yapar türbin çarkını çevirir aynı mil üzerindeki kompresyon çarkı da tepkiye girerek temiz havayı motorun içine pompalar.turbo motor faal haldeyken devrine etki eden faktörler ;motor devri ,motora binen direnç (yokuş ve yüklü olduğu durumlar) durumları turbo beslemesini ayarlayarak maksimum güç çıkışı yapmak için çalışır.
By-pass valfi turbo devrini ayarlar çalışma prensibi sürücü tepkisi ve araç durumunu (motor ecusundan) aldığı elektriksel verileri hesaplayarak egzoz gaz basıncını yönlendirerek, turbo devrini ayarlayan mekanizmadır, burda motor ECU sundan aldığı sinyallere göre vakum basıncını selenoid valf ayarlar.
KONTROL BAKIM VE ARIZA TESPİTİ
Aracımın çekişi düştü ekranımda motor lambası yandı
Emme hava hattı üzerinde turbo basınç sensörü hava basınç kaybı yakalarsa bu intercol ve turbo hattı üzerinde hava sızıntısı olduğunu gösterir.
By-pass valfi (regülatör elektriksel) kısmında bir arıza
By-pass valfi vakum hortumu hat sızıntısı
not:Nissan juke larda bu kısım kronik arızadır.
Turbo regülatör gövde kelebek yapraklarında (palller) sıkışma
Türbin milinde toleranslar dışında boşluktan kaynaklanan sıkışma ve zorlanma
Aracımda mavi duman geliyor .
Turbo yağlama gövdesinin içinde ki emme hattı üzerinden yağ çekiyordur. Bu sizin için erken uyarı anlamına gelir çıkış hortumu kelepçesi sökülerek parmağınızla aşırı yağ var mı? diye kontrol edilmesi ve türbin çarkına ulaşabiliyorsanız boşluğunu parmaklarınızla (ileri geri /yukarı aşağı) kontrol edebilirsiniz .
Aracımı ekspertize götürdüm dynometre ye almadan önce turbo arızalanırsa mesul değiliz dediler neden ?
Turbo yağlama basıncını motor yağ pompasından alır, yağsızlığa dayanabilecek en hassas yer turbo milidir nedeni çok yüksek devirlerde dönmesi ve yapısal olarak mil yataklar üzerinde döndüğü için bu nokta çok hassastır bu yüzdendir ki dyno metre üzerine alınan araç rulo üzerinde herhangi bir sürtünmeye maruz kalmadan hızlandığı için yağlama sıkıntısı yaşayacaktır, birde bunun üzerine bilinçsiz yapılan testler de eklendiğinde egzozdan bir duman çıkar ki göz gözü görmez haydi hayırlı işler.
Motora daha sonradan modifiye amaçlı intercoler takılırmı ?
Takılmaz intercoler emme hattında direnç oluşturacağı için turbo tepkisini yavaşlatır bu motor çekişini düşürecektir .
Modifiye amaçlı turbo değiştirilir mi ?
Değiştirilmez turbo beslemesi o motorun teknik değerlerine ve motor parçalarını oluşturan elemanların malzeme özelliklerine göre ayarlanmıştır .
Start-stop sisteminin turbo ya zararı var mıdır ?
Yoktur stop eden motorda turbo mili 10-15 sn dönmeye devam eder fakat dur ve kalkışlarda sistem devreye girip çıktığı için turbo tam kapasite çalışmaz yani mil devri düşüktür ki yapısal olarak turbo alaşım türü malzemelerden yapıldığı için her hangi bir soruna sebebiyet vermez .
Dikkat edilmesi gereken noktalar yüksek hızlardan sonra turbo soğuması için 15-20 saniye rolanti de gaz vermeden çalışmasına imkan sağlamaktır burada ki amaç yağlamayı aniden kesmeyip yatak sarması dediğimiz arızanın önüne geçmektir.
Yakıt kalitesinin turboya etkisi var mıdır ?
Vardır düşük kaliteli yakıt motor içinde egzoz sistemi hattında kurum yapar turbo da bu sistem içine dahil olduğu için kelebek pallerine birikecek ve tutukluk yapmasına sebebiyet vererek motor performansına etki edecektir .
TURBO BAKIM VE KONTROLLER
Belli km bakımlarında turbo kontrolleri yapılması gerekir .
Türbin çark boşluğu kontrolü
Biz bunu anormal gelen turbo seslerinde yapıyoruz normalde kompratörle yapılıyor fakat elle de kontrolü mümkün .
Yağ sızıntı kontrolü
Yüksek basınç hattında ki herhangi bir hortum sökülerek yağ miktarı kontrolü ,genelde biraz yağ olur fakat fazla ve yağ eksiltme sebebi var ise soğutma kanalından emme hattına çekiyor demektir .
Hava f
ilitre kontrolü
Hava filtresinin düzenli olarak değişmesi ve orjinal hava filtresi kullanılması gerekir,aksi takdirde turbo yeterli hava çekemiyeceği için motor performansına etki edecektir .adi filtre kullanılırsa en ufak bir tıkanmada filtreyi parçalayarak çarklara gelen parçalar ciddi arızalar doğurur buda motor içine çapak dediğimiz parçaların gitmesine neden olur sonuç motor revizyon hayırlı işler .
Bazı modellerde obd cihazıyla da osiloskop bağlanarak turbo değerleri ölçülebilir kontrol ve test işlemlerini impus verilerine göre yorumlayarak arıza tespiti yapabilirsiniz.
Kısaca turbonuza iyi bakarsınız oda sizin cebinize iyi bakar, bilinçli kullanım ile her zaman geri dönüşümünüz hızlı olur .
Ben Fatih GÜNEŞ 2.el oto ekspertiz uzmanıyım , OTO EKSPER TEST firmasında kurucu ortaklarından olup ayrıca arıza teknisyeni olarak görev yapmaktayım .
Çok yararlı bir yazı olmuş elinize sağlık
teşekkür ederim
istanbul gibi havanın daha kirli olduğu yerlerde 5bin km civarında hava filtresini değiştirmem doğru bir hareket midir? 10 bin km de bir yağ ve bütün filtreleri değiştiriyorum. 5 bin km de bir de hava filtresini değiştiriyorum turbonun sağlıklı çalışması için. Doğru mu yapıyorum ?
aslında o kadar kısa vadede değişmesi biraz fazla kaçar ortalama gene 10000 km de değişmesi normal fakat arada bir çıkartıp silkeleyebilirsiniz.
start&stoplu araçlarda turboya zarar yok demişsiniz ama yine de arabayı park edince yatak sarmaması için 15-20 sn çalıştırmak lazım demişsiniz. kontağı tamamen kapamamak mı bahsettiğiniz konu. Benim 1.4 TSI MK7 Golf’üm var ve onun kullanma kılavuzunda böyle bir uyarı yok. Ama MK6’da ilk çalıştırmada da turbonun yağlanması için bekleme yönünde bir uyarı var. Hatta benim aracımda beklerseniz yol bilgisayarı durağan durumda çalışır beklemeyin diye uyarıyor. Yani demek istediğim sanırım bu yağlama olayına elektrik motoru gibi bir şeyle çözüm bulmuş olabilirler. konuyla ilgili bilginiz varsa açıklarsanız sevinirim:)
Turbo dizel bir aracım var ve istisnasız aracımla her seyahatim bittiğinde park ettikten sonra 15-20 saniye rölantide bekliyorum. Eğer ki arabayı zorladıysam da 1 dk civarı rölantide bekliyorum. Bunun faydasını da 5 yaşındaki aracımda en ufak bir performans kaybı yaşamadığımdan turbonun sağlıklı olmasıyla görüyorum. Aracımın muadili olan başka aynı motora sahip araçlarda bu hususa dikkat edilmeyenlerde performans farkını bariz görüyorum.
dostum sorumun cevabı yazdıkların değil sanırım.
Rulmanlı turbo varsa yağsızlığa direnci daha fazla olacaktır. O yüzden istememiş olabilirler. İyi araştırın.
Mantık şu aşırı hızlarda veya uzun süre yüklü durumlarda turbo aşırı ısınır ve motor yağ vizkozitesi düşer buna istinaden turbo gövdesinde yağ sıcaklığı da artacağı için soğutulması için rolantide çalışması bilinçli kullanım taktiğidir ,start-stop sistemi dur ve kalklşlarda devreye girdiği için turbo aşırı yüke maruz kalmaz anlatmak istediğim bu ,
elektrik motorlu turbo sisteminden haberim yok .
Hocam benim aracımda yazılım var ve obd cihazından aldığım max turbo basınç bilgisi 37 psi(2.6 bar), yabancı sitelerde araştırmam sonucu aracımın yazılımsız olanlarında bu değerin 1.5 bar civarında olduğu, bana biraz fazla geldi şu anki değerim, sizce bir sıkıntı çıkartır mı? Araç 55 binde 35 bin km dir yazılım var.
Bu yazılımı kaç liraya yaptırdınız ve ne kadar performans artışı oldu 0 100 ne kadar değişti şimdiden teşekkürler
Öncelikle aracım 12′ Kia Pro Cee’d, 1.6 CRDI 128 HP, 0-100 11 saniyeydi 8.7 saniye oldu.
Basınç, normal bir binek araç için çok yüksek.
Sıkıntı çıkartır yazılımsal değişiklikler ile beraber motor ana parçaları piston,kapak vb parçalarında değişmesi gerekir kısa vadede verim alırsınız fakat giden motor ömründen olur .yazılımsal değişiklikler ve piyasada çok rastladığmız powerchip modifiye ürünleri tavsiye etmiyoruz .motorunda ekstra tork yükseltilecek araç fabrika çıkışı buna uygun olması gerekir .
Sevgili arkadaşlar, And, Sinan ve değerli editörler. Bazen videolarda diyorsunuz ya, tırnak içerisinde bizi kurumsal bulmuyorlar diye. İşte sebeplerinden birisi de bu yazı.
Yazının içeriği iyi, bilgi veriyor ancak anlatım bozuklukları, noktalama işareti eksiklikleri ile dolu. Gerçekten okurken kimi zaman cümlenin başına dönüp “Acaba ne demek istedi?” diye tekrar okumak zorunda kaldım. Yazı editör süzgecinden geçirilmeden yazıldığı gibi buraya yapıştırılmış.
Açıkçası size test yapacak araba verecek bir kurum olsam, ve bu yazıyı okusam “Acaba iyi anlatabilecekler mi?” diye tekrar tekrar düşünürüm. Çünkü o kurumların onay veren mercilerinin çoğu site kaç tık alıyor, youtube’da kaç abonesi var ve içerikleri neler diye 5-10dk göz gezdiriyor sitede.Bu yazıya denk gelseler hiç hoş olmaz.
Nacizane bir eleştirimdir, dikkate alınması umuduyla..
Nacizane eleştiriniz dikkate alınmıştır, ilginiz için teşekkür ederim ,eleştiri olmazsa mükemmellik olmaz zaten bu konuda eksikliğim var farkındayım gereği kadar dikkat etmeye çalışıyorum fakat zaman tasarrufum pek fazla değil ,birazda fazla teknik ifadeler kullanmamaya ve herkesin anlayacağı dilden yazmaya çalışmamdan da kaynaklanıyor . Uyarılarınız için tekrar teşekkür ederim .
Çok iyi bir yazı olmuş.Tebrikler.
Teşekkür ederim .
Motora önlemlerini alarak turboyu gayette değiştirebilirsiniz. Hatta aynı motora fabrikasyon olarak 2 farklı turbo ile piyasaya süren firmalarda var. Örneğin 125 hp ve 150 hp lik tsi lar gibi.. Sadece motorunuzun dayanabileceği seviyeleri bilmeniz gerek.
Aynı motor derken silindir hacimleri de mi? aynı oluyor anlamadım .
Evet herşey aynı. Örneğin Leon 1.4 TSI 125 hp ve 150 hp arasında sadece turbo farkı var. Motor aynı motor. Aynı şekilde Golf 1.4 TSI’da da bu durum var.
Yazıda kullanılan ifade farklı idi.
2006 corolla D4D tiptronik vites.. 195.000 suan araci calistirdiktan sonra gaz vermeye baslayinca hafif ince bir ses geliyor bakimi icin ne yapabilirim veya kaca mal olur