Euro NCAP’te neler oluyor?

Birkaç yıl önce Dünya Sağlık Örgütü’nün açıkladığı raporlara göre, büyük hasarlarla sonuçlanan kazalar, yaş aralığı 15 ile 44 arasında ağırlık gösteren insanların ölmesine sebep oluyor. İster inanın ister inanmayın, trafik çok büyük zarar.

Otomobil kazalarının sebebiyle her yıl 6 milyon insan yaralanıyor ve ortalama bu yaralanan insanların %20’si dayanamayıp can veriyor. Öbür yandan, trafik kazası diye tabir edebileceğimiz bir otomobilin başka bir otomobil ile çarpışması sonucu olan kazalarda ise her yıl 1.25 milyon insan hayatını kaybediyor. Her ne kadar istatiklerden bahsetmek kolay gelse de Allah korusun bir gün biz de bu sayıya dahil olabiliriz. Böyle bir gerçek karşımızda olduğu halde; çoğu otomobil müşterisi araçlarını seçerken, seçimlerinin uluslararası kaza testi kurumlarından kaç yıldız aldığına dikkat etmiyor.

“Avrupa Yeni Otomobil Değerlendirme Programı” yani Euro NCAP, Avrupa pazarındaki otomobillerin güvenlik performanslarının değerlendirilmesi düşüncesiyle 1997 yılında Taşımacılık Araştırma Laboratuvarı ve Birleşik Krallıklar Taşımacılık Departmanı tarafından kuruldu. Bu kuruluş Avrupa Komisyonu; Alman, İsveç, Hollanda ve İspanya tüketici ve motorlu araç organizasyonları tarafından da desteklendi. Euro NCAP yeni araçlar için yaptığı çarpışma testlerinde yıldızlı bir puanlama sistemi kullanmaktadır. Yapılan bu testlerde ön, yan ve direk çarpışmalarından elde edilen veriler belirli prosedüre uygun şekilde sürücü, yolcu, çocuk ve yaya güvenliği alanında ayrı ayrı değerlendirilerek bu yıldızlarla puanlandırılır. Haydi, gelin bu değerlendirmeleri tek tek inceleyelim.

Ön Cepheden Çarpma Testleri

İlk olarak, Avrupa Geliştirilmiş Araç Emniyeti Komitesi tarafından belirlenmiş olan ön darbe testi; 64 km/h hızda hareket eden otomobil, deforme olabilen bir bariyere vurur.

Sonraki testte ise bariyer, hareketsizdir ve deforme edebilen petek-alüminyum ile kaplanmıştır. Yollarda en çok karşılaşılan kaza türü olan bu kazalar, iki aracın birbirine çapraz biçimde çarpıp, iki sürücünün kafa kafaya gelmesine neden olur. 55 km/h ile gidildiği varsayılan otomobilin sadece %40’lık ön kısmı deforme edebilen bariyere vuruyor. Test edilen araçta üç tane mankenden biri sürücü koltuğunda, diğeri yolcu koltuğunda ve bir tane de arkada çocuk koltuğunda oturuyor ve mankenlere etkiyen kuvvet de ayrıca ölçülüyor.

Yan Cepheden Çarpma Testleri

Elbette, önden darbeli kazalar dışında Euro NCAP tarafından yürütülen ikinci en önemli kaza testi. T-bone diye de geçen bu kazalar -yani bir aracın başka bir araca yan cepheden çarpması durumu-, daha çok kırmızı ışıkta geçişlerden kaynaklanır.

Bu deneyler 50 km/h ile sürücü kapısına vuran ve mobil olarak hasar bırakabilen bariyer (MDB) yardımıyla simüle edilir. MDB’nin çöken bölgesi 1500mm genişliğinde ve 500mm uzunluğundadır ve darbenin vurduğu nokta, yani otomobilin “R-Point’i”, ortalama bir erkeğin ölçülerini taşıyan mankenin kalça bölgesine denk gelir.

MDB’nin gerçek ağırlığı belirtilmez. Bu akıllarda ‘yandaş kurum’ uyartıları uyandırmasın lakin elde edilen sonuçlar sadece aynı sınıf otomobiller arasında karşılaştırıldığından, aynı klasman içeren testlerde aynı MDB’ler kullanılır. Sürücü koltuğunda oturan mankenin yaralanmalardan korunma seviyesine göre değerlendirilir ve ona göre MDB’nin bıraktığı girinti yüzeyi hesaplanarak otomobilin bu hasarları nasıl kontrol altına alabildiğine bakılır.

Direk Cepheli Çarpma Testleri

Euro NCAP tarafından test edilen muhtemelen ikinci en şiddetli darbe deneyi. Pole Side Impact diye geçen bu çarpışma testleri yan bölgeden sürücünün başına gelebilecek potansiyel yaralanmaları test ediyor.

2009’dan önce bu testlerin sonuçları side impact skorunun yanına sadece ek olarak ekleniyordu ama günümüzde direk testi zorunlu hale getirildi ve göğüs, karın ve baş gibi diğer kritik vücut parçalarına da olabilecek potansiyel yaralanmaları kapsıyor.

Prosedürlere göre teste alınan aracın korumalı sayılması için yan tarafından 32 km/h hızla direkle bir olması gerekiyor. Bu hasarın sonucu aracın yapısal birlikteliği için neredeyse bir felaket olduğu için kafa kısmını koruyan hava yastıklarıyla donatılmamış bir aracın sürücüsü için ölümcül veya ölümcül olmaya yakın yaralanma olasılığı çok yüksek.

Yayanın Dahil Olduğu Çarpma Testleri

Her gün meydana gelen otomobil kazalarının tamamı araçlar arasında olmadığı için, aracımızla bir yayaya çarpabileceğimizi veya yaya iken bir otomobilin bize çarpabileceğini unutmamalıyız. Euro NCAP’in de hassasiyet gösterdiği bu çarpışma deneyleri prosedürün önemli bir parçası haline gelmiştir.

Euro NCAP’in yaya güvenlik sınavı; 40 km/h hızında seyreden otomobil tarafından ezilme ihtimaline karşı modelin her parçası için simülasyonlar bulunduruyor. Alt bacak, üst bacak ve baş gölgesi çarpma ayrıntıları kullanılarak üç bireysel çarpışma sınavı var.

Yayaya motor kaputunun ön kenar tarafından vurulması anında, alt bacağının ve diz çevresinin ne kadar hasar alıp, aracın ne kadar koruyucu olduğunu hesaplıyor. Baş bölgesinin çarpacağı kaputun üstü ve diğer vücudun bölümleri için de ayrıntılar bulunuyor.

Başka Neler Var?

Bu üstte bahsettiklerimizin yanında Euro NCAP, ISOFIX çocuk koltukları ve arkadan gelecek darbeler sonucu boyun incinmesini önlemek için çocuk güvenliğini de hesaba katıyor. Standart elektronik denge kontrolü sistemleri, kemer hatırlatmaları ve hız sınırı uyaranlarından yararlanan araçlar da, son değerlendirmede ekstra puanlar kazanıyor.

2011’de Euro NCAP, yaya koruma sistemleri, ESP -diğer adıyla ESC ve türevleri- gibi sistemleri arabalarda denemeye başladı. Aracın güvenlik değerlendirmesinde aktif güvenlikten daha önemli bir rol aldığını göz önünde bulundurursak, bu sistemlerin testi de Euro NCAP için büyük önem arz ediyor.