Sabahın erken saatleri, günlük olarak yaptığınız işlerin dışında dikkatinizi o güne özel çeken bir durum var: otomobiliniz daha sesli çalışması. Peki, neden yaz aylarında sessiz sakin görevini yapmaya başlayan motorunuz kış aylarında yüksek supap sesleri, sarsıntı ve devir ile çalışmaya başlamakta?
“Petrolhead” dediğimiz otomobil severler için soğuk çalıştırılan otomobillerin egzoz sesleri senfoni haline gelebilirken bir süre çalışmadan bekleyen motor neden bu şekilde çalışmakta?
İlk ve belki de en önemli neden otomobillerin ECU’ları motorun soğuk havada stop etmesini önlemek için bu yola başvurmakta. ECU bunu hafızasının başlangıç kısmına kaydedilmiş program ile silindirlere normalden daha zengin hava/yakıt karşımı yollayarak yapmakta. İdeal yanmanın oda sıcaklığından daha yüksek sıcaklıklarda gerçekleştiği düşünüldüğünde fazladan yakıt motor sıcakken buharlaşan yakıt miktarını karşılamak için silindirlere yollanmakta.
Hava soğuduğunda yetersiz buharlaşma dolayısıyla hava/yakıt karışımına eklenen fazla yakıt ile 14.7:1’lik Stokiyometrik ideal hava/yakıt oranını zengin hale getirmekte.
Artan yakıt miktarı dolayısıyla boğulma tehlikesi yaşayan motor otomatik olarak normalden daha yüksek devirdeki bir rölantide çalışmaya başlıyor. ECU’nun fazladan yakıtın silindirlerden dışarı atıldığından emin olması motorlar için soğuk havalarda yüksek rölanti devrine sahip olmaktalar. Motor çalışma sıcaklığına ulaştıkça yakıt/hava karışımı da stokiyometrik orana gelerek rölanti devrinin normal düzeye gelmesini sağlayacaktır.
Bosch firmasının bu konudaki açıklaması ise olayı kısa bir biçimde özetlemekte.
“Benzin, hava soğuk olsa dahi buharlaşmaya devam eden bir yakıt türü olduğu için motor içindeki yoğuşmadan ve buharlaşmadan etkilenmeyen hava/yakıt karışının silindirlere ulaşması motorun çalışmaya devam etmesi konusunda kritik bir görev taşımakta.”
https://www.youtube.com/watch?v=lZU7dvDmCpM
Yüksek devirli rölantinin bir diğer faydası ise metallerin genleşme karakterlerinden dolayı motorların sahip oldukları yüksek sürtünme direncinin motoru stop ettirmesinin önüne geçmesi. Motor yağlarının da ideal çalışma sıcaklıklarına ulaşması ile birlikte motor içindeki sürtünme miktarı önemli ölçüde azalmakta. Devirli çalışma karakteri ile birlikte ECU motorun sürtünme direncini kırmayı amaçlamakta.
Karbüratörlü motorların döneminde yakıt/hava karışım ayarının kaçması ve soğuk motorların stop etmesi gibi yaşanan can sıkıcı problemlerden sonra neredeyse her ayarlarını, ECU ile birlikte, kendileri yapabilen yakıt enjeksiyon sistemlerine geçiş ile birlikte otomobil kullanmak çok daha rahat bir hale geldi. Diğer yandan şimdi otomatik olarak gerçekleşen jikle ayarının, motorun stop etmemesi için kullanılan zengin karışım ayarı, önceden manüel olarak yapıldığını unutmamak lazım.
Jikle gibi cihazları devre dışı bırakması gibi özellikleri ile ECU’lar hayatımızda belirli yer etmiş durumdalar. Soğuk geçen kış ayları kimilerimiz için biraz bunaltıcı olsa da otomobil severler için bu ayların anlamı tamamen farklı. ECU sayesinde camları temizlerken dinleyebileceğimiz bir müziğe sahip oluyoruz!
Hangi arabaların soğuk havada çalışma sesi hoşunuza gidiyor bilmiyorum ama ben ne şu an kullandığım Getz’in soğuk havalarda çıkardığı “beni bırak sen devam et” seslerinden ne de daha önce kullandığım diğer arabaların seslerinden hiç keyif alamıyorum ?
Spor arabaların genel olarak diyelim 🙂
Dizel motor kullanıcısı olarak sabahları ilk çalıştırmada rölanti 1000 devirlerde oluyor, benzinli daha yüksek devirde çalışıyordu. 20 dk da çalışsa dizel motor kesinlikle ısınmıyor bende 1 dk flan bekleyip düşük devirde yola çıkıyorum ama motor soğuk olduğu için taramalı tüfek gibi ses çıkarıyor. Ayrıca 7 8 km de anca ısınıyor. Lanet olası kamyon motorlarının otomobillerde ne işi var dizellerin canı cehenneme.
Dizelin geç ısınma sebeplerinden birisi dizel yanarken ortaya daha az ısı çıkartmakta. Keşke 3 litre sıralı 6 motorlar kullanabilsek ama güncel yakıt fiyatları ve vergiler gibi “ufak” engeller var 🙂
dizel almasaydın sende.
Soğuk havalarda motorun ideal çalışma sıcaklığına gelmesi için zengin karışım gönderilir, karbüratörlü araçlarda bu durum jikle açarak sağlanır modern araçlarda ise beyin otomatik olarak enjektörlere giden akımı arttırarak zengin karışım sağlanır.
Karbüratörlü araçlar kış aylarında jikle açmadan çalışmaz, karbüratör motorun üzerinde ve yanma odasına uzakta bulunduğu için gönderilen yakıt soğuk manifolda yapışarak yanma odasına ulaşamaz buda böyle bir bilgi olsun 🙂
Yazdıklarınıza katılmakla birlikte manifold egzoz gazlarını toplayan silindirlerin egzoz valfinden sonra gelen parça, manifold demek istediğinize emin misiniz? 🙂 Enjeksiyonlu otomobile sahipseniz zaten patlayacak hava ve benzin yanma odası içinde karışır, karbüratörlü araçlardaki gibi önceden karıştırma işi artık tarih oldu 🙂
Terios 1.5 2007 vardı.Kışın çalıştırınca 3.5devirde çalışıyor 1dk sonra 2.5e düşüyordu araba 7-8devir zaten.Demek ondan.13-14litre benzin yutardı vicdansız
Aslında diğer sebebi de gene karışımın zenginliğinden kaynaklanır. Düşük devirde o kadar fazla benzin, hava ile homojen olarak zor karışır. Devri arttırıp havanın hızının artması gerekir. Bir sebep daha mevcut. Soğuk havada yağın pompalanması zorlaşır. Motoru çok düşük devirlerde tutarsanız kam millerine yağ gitmeyecektir. Bunun da önüne geçilir.
Motor yağı aslında 15-20 dereceden itibaren yeterli viskoziteye ulaşmakta ama kışın -10’da çalıştırırken yoğunlaşmış yağ dediğiniz gibi motorun çalışması bir miktar daha zor.
“ECU sayesinde camları temizlerken dinleyebileceğimiz bir müziğe sahip oluyoruz!”
🙂
Dimi zaten, forumdakilerin %80-90’ı 200 beygir üzeri benzinli araba sahibi kişilerden oluşuyor 🙂