Sedan mı HB mi daha iyi yol tutuşa sahiptir ?

[Cenk]

Sekizsilindir.com'da bulduğum, genelde sıkça tartışılan ve enteresan olduğunu düşündüğüm bir konuyu burada paylaşmak istedim.



Hatchback ve Sedanlar günümüzde dünya çapında en çok tercih edilen kasa tipleri ve ikisi arasındaki teknik anlamda avantaj ve dezavantajlar da her zaman merak edilmiştir. İşte biz de bu nedenle Sedan ve HB arasında teknik bir karşılaştırma yapacağız. Bu karşılaştırma için de her iki kasanın yaygın bir şekilde kullanıldığı C Segmentini yani Kompakt sınıfı tercih edeceğiz.


Üstte Hatcback altta Sedan kasanın aerodinamik testi, Sedan kasada daha başarılı bir hava akışı söz konusudur
Sedan ve HB kasa tipleri arasında ise; Sedan'ın sahip olduğu bagaj çıkıntısı sayesinde daha aerodinamik olması beklenebilir. Örneğin neredeyse aynı özelliklere sahip Mazda 3 HB 0.275 Cd (Drag Coefficient) değerine sahipken, Sedan kasa tipi 0.255 Cd değerine sahip olmasıyla öne çıkıyor. Aynı şekilde hemen hemen aynı tasarıma sahip Audi A3 Sportback 0.31 Cd değerine sahipken A3 Sedan modeli 0.29 Cd değerine sahip. Bu arada Cd değeri ne kadar düşükse, o araç o kadar iyi aerodinamik özelliklere sahip oluyor ve aracın yol tutuşunu, hızlanmasını ve son hızını olmulu yönde etkiliyor.

Sedan kasanın HB kasaya göre daha aerodinamik olmasının en büyük nedeni ise, aracın üzerinden geçen rüzgarın Sedan kasada daha muntazam bir şekilde akıp gitmesi ve HB kasada arka kısımda türbülans yaratması gösterilebilir. Ancak bu durum aynı motora ve şanzımana sahip araçlar için geçerlidir. Aynı aracın 1.0lt motora sahip versiyonu ile 3.0lt motora sahip versiyonu, aracın önündeki ağırlığın artması ve arkayı kaldırması nedeniyle değişiklik gösterebilir. Yani Cd değeri aynı aracın aynı kasasında bile motor farkı nedeniyle bile değişebilir. Tıpkı aynı kasaya sahip Mercedes C180 (1.6lt) modelinin 0.27 Cd değerine sahip olup C300'ün (2.0lt) 0.29Cd rüzgar direnç kat sayısına sahip olması gibi.

• Ağırlık dağılımı (Yatayda)

Aynı platforma ve aynı tasarıma sahip olsalar da Sedan kasa tipi HB kasa tipinden genellikle eklenen bagaj nedeniyle daha uzundur. Örneğin Mazda 3 HB 4430mm uzunluğa sahipken, Sedan 4580mm uzunluğa sahiptir. Bu da Sedan'ın HB'den 150mm yani 15cm daha uzun olduğunu gösteriyor. Üstelik iki dingil arası mesafeleri de aynı (aks mesafesi: 2700mm). Diğer taraftan HB ve Sedan Mazda 3 modellerinin özelliklerine bakıldığı zaman ağırlıkların aynı olduğu görülebilir. Audi A3 Sedan ise HB'den 5kg daha ağır. Ancak biz burada Mazda üzerinden gidersek daha net bir sonuç elde edebiliriz.

Mazda 3 boyutlar
Mazda 3 Sedan'ın 150mm yani toplam uzunlukta HB'den yaklaşık %3,4 uzun olması ve aks mesafelerinin de aynı olması nedeniyle, Sedan'ın arkaya doğru az da olsa daha dengeli bir ağırlık dağılımına sahip olduğunu gösteriyor. Her iki kasanın da resmi ağırlık dağılımı değerlerine maalesef ulaşamadık ancak bazı kaynaklarda manuel şanzıman için önde %59 ve arkada da %41 olarak belirtiliyor ve hangi kasa tipi olduğu belirtilmemiş. Diğer taraftan otomatik şanzıman için bu oran önde %60 ve arkada %40 olarak belirtiliyor. Otomatik şanzımana sahip Mazda 3 HB'in katalogdaki verilerinden 30kg daha ağır olduğu düşünülürse, bu ağırlık farkı bile arkadan öne %1 oranında bir kaymaya sebebiyet vermiş. Her ne kadar Sedan kasanın ağırlığı HB ile aynı olsa da aracın arka uç ağırlığı 15cm daha uzun bir mesafeden etki ettiği için, ağırlık dağılımı %1 oranında arkaya kaydırarak Sedan kasada %58 ön ve %42 arka olarak gerçekleşiyor olabilir.

Bu durumda Sedan kasanın uzun ve ağırlığın da arkaya doğru dağılmış olması, hızlı girilen virajlarda olumsuz bir etkiye neden olabilir. Arka akstan daha uzakta olan bagajın uç kısmı bir miktar daha fazla ağırlık transferine neden olabileceği için aracın savrulmasına katkıda bulunabilir. Diğer taraftan arka kısmın hafif olması da HB araç için bir miktar olumsuz sonuç doğurabilir ve limitlerde viraj içinde arkayı bırakmasına ve savrulmasına neden olabilir. Konfor açısından ise arka kısmın daha ağır olması fayda sağlayabilir ve yaylanma etkisini arttırabilir. Bu da Sedan'ın daha konforlu olabileceği anlamına geliyor. Sedan araçtaki yaylanma etkisi uzun stroklu gerçekleşirken HB'de kısa ve sert bir şekilde hissedilebilir.

• Ağırlık merkezi (Dikeyde)

Her cismin bir ağrılık merkezi vardır ve bu merkez yere ne kadar yakınsa o cisim dengesini o derece iyi korur. Örneğin kafanıza koyacağınız 50kg ağırlığın sonucu bir parmak darbesiyle devrilebilecekken, aynı ağırlık ayaklarınıza bağlanırsa sert bir yumrukla bile devrilmeniz mümkün olmayabilir. İşte bu nedenle otomobillerin ağırlık merkezi yere ne kadar yakınsa yol tutuş özellikleri de genelde daha iyidir denilebilir. Aynı ağırlığa, boyutlara ve tekniğe sahip yere yakın bir HB araç ile yerden daha yüksek bir Crossover aracın ağırlık merkezleri farklıdır ve bu nedenle de HB aracın daha aşağıda olan ağırlık merkezi nedeniyle yol tutuş özellikleri doğal olarak daha iyidir. Tabi buna bir de aracın altından geçen daha düşük miktarda hava da etkendir.

Ağırlık merkezinin ifade edildiği yuvarlak işaret ne kadar aşağıda olursa aracın yol tutuşu o kadar iyi olur
Diğer taraftan Sedan ve HB arasındaki ağırlık merkezi farkı oldukça az olsa da Sedan kasanın daha uzun bagajının daha aşağıda konumlanıyor olması büyük bir etkendir. Ayrıca yukarıda ağırlık dağılımı maddesinde izah ettiğimiz gibi 15cm uzun bagaj bölmesinin arka aksa moment yaparak bastırma etkisi var ve bu iki etken nedeniyle de Sedan kasada ağırlık merkezinin daha aşağıda olduğunu düşünüyoruz.
Bir üst maddedeki Mazda 3 teknik verilerinde HB modeli 15mm daha yüksek gibi görünse de aracın broşüründe yüzgeç formundaki anten olmaksızın ölçüler bulunuyor ve her ikisi için de 1450mm toplam yükseklik belirtilmiş. Bu da her iki aracın aynı ağırlığa ve aks mesafesine sahip olduğu düşünüldüğünde, Sedan kasanın daha uzun ve alçak bir bagajı olması nedeniyle daha düşük ağırlık merkezine sahip olduğunu kesinleştiriyor ve yol tutuş özelliklerinin de daha iyi olduğunu söylemek mümkün görünüyor.

Üstte Mazda 3 Sedan altta Mazda 3 HB
Şimdi Mazda 3 HB ve Sedan modellerinin teknik verilerini karşılaştıralım;
Aşağıdaki karşılaştırmalı tablodan da görüleceği gibi aynı ağırlığa, motora ve şanzımana sahip HB ve Sedan Mazda 3 modellerinden Sedan kasa hem daha iyi performansa hem de daha düşük yakıt tüketimine ve emisyona sahip. 100km mesafede hem şehir içi, hem şehir dışı hem de ortalama olarak 0.1lt (yaklaşık %2) daha az yakıt tüketen Mazda 3 Sedan ayrıca 100km/saat hıza 0.1 saniye (%1) daha iyi hızlanabiliyor. Üstelik maksimum hızının da 5km/saat (%2.6) daha fazla olmasıyla dikkat çekiyor. Bu farklar iki farklı model arasında yapılmış olsaydı çok düşük hatta aynı bile denilerek ihmal edilebilirdi ancak kasa tipleri hariç her şeyleri aynı olan iki araç arasında önemli bir farka işaret ediyor diye düşünüyoruz.



Mazda 3 performans ve tüketim değerleri
ÖZET ve SONUÇ
Bu konu için mükemmel denekler olduğunu düşündüğümüz Mazda 3 HB ve Sedan modelleri ile gerçekleştirdiğimiz teknik analiz sonucunda aynı motora, şanzımana ve benzer ağırlığa sahip aynı markanın aynı segmentte bulunan araçları için Sedan kasanın, yol tutuş, tüketim, hızlanma, iç gürültü ve konfor açısından daha avantajlı olduğunu söyleyebiliriz. Diğer taraftan HB kasanın öndeki ağırlığının bir miktar daha fazla olması özellikle karlı ve buzlu havalarda daha iyi çekişe sahip olmasını sağlayabilir. HB kasanın en büyük avantajları ise arka koltukların yatırılarak arka yolcu bölmesinin çok daha rahat ve büyük bir şekilde bagaj olarak kullanılması ve kalabalık şehirlerde daha pratik kullanımı ile izah edilebilir. Bu arada 3 kapı HB ve 2 kapı Coupe kasalar için de 5 kapı HB ve 4 kapı Sedan karşılaştırmasının geçerli olduğunu belirtmeden geçmeyelim.

Burada dikkat edilmesi gereken bir önemli konu da satır aralarında belirttiğimiz gibi farklı motor, şanzıman, çekiş sistemine sahip araçların tamamen değişik özelliklere sahip olabileceğidir. Daha büyük bir motorun, çekiş sisteminin veya otomatik şanzımanın kullanılması aynı marka, model ve kasaya sahip bir aracın bile aerodinamik ve ağırlık dağılımı özelliklerini tamamen değiştirebilir. Bu da yol tutuş karakterini ciddi anlamda etkileyebilir.

Kaynak ; http://www.sekizsilindir.com/2017/04/sedan-hatchback-performans-yol-tutus.html

 

[EmreBHZ]

Bence burada önemli olan, arabanın sedandan hatchbacke mi yoksa hatchbackden sedana mı dönüştürüldüğü

 

[g.c.]

Göz zevkimiz ne olacak?

Ne 100 saniyede 0,1 daha iyi hızlanmayı ne de %1'lik daha iyi cd değeri için Mazda3 Sedan tercih ederim.

Şu yakışıklıya bakar mısın..

 

[DuzboruDownpipe]

Yıllardır C segmenti Hb kullanıyoruz nedense hiç sedan araba almadık Auris,Leon,Megane Hb,Golf falan gidiyor böyle


Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi

 

[At]

Bizim hb sedan sw karışık gidiyo bence bir aracın hb sedan olması yol tutuşunun değerlendirmeye yetmez farklı olabilir ama bu her zaman sedan kötü olduğunu ceya hb nin kötü olduğunu göstermez

 

[Cenk]

Beyler mevzuyu yanlış okumamanızı rica ediyorum. Burada anlatılmaya çalışılan şey sedan araçlar hb araçlardan daha iyi yol tutar değil. Sedan araçların viraj davranışlarının fiziksel anlamda, kasa üretimi anlamında daha avantajlı olduğudur. Bununla birlikte üretici hb modeline apayrı bir kanat tasarlar, bambaşka bir teknoloji uygular ve sedan araçta olduğundan daha iyi downforce alır. Böylece öne geçer. Veya başlıkta da anlatıldığı gibi aynı marka ve model araçta şanzımanda fazladan bir kaç kg bile olsa durumları tersine çevirebilir. Yani yol tutuş konusunda çok fazla değişken vardır. Burada anlatılmaya çalışılan şey; fiziksel anlamda kasa tiplerinden hangisinin yol tutuş konusunda ne kadar avantajı veya dezavantajı olduğudur.

 

[Cenk]

Göz zevkimiz ne olacak?

Ne 100 saniyede 0,1 daha iyi hızlanmayı ne de %1'lik daha iyi cd değeri için Mazda3 Sedan tercih ederim.

Şu yakışıklıya bakar mısın..

O artık tasarımdan tasarıma, zevkten zevke göre değişiyor tabii. Bazı modellerin de sedan kasaları daha güzel olabiliyor. Ama mevzu mazda 3 ise benim için de hb kasa çok daha güzel.

 

[bt]

Yazılanlar tamamen düz mantıkla teorik olarak yazılmış şeyler. Belki teorik olarak 98 model Polo HB ve Polo Classic arasında burada yazılanlar gibi çok çok küçük farklar olabilir. Ama günümüzde neredeyse hiçbir hb araç spoilersiz üretilmiyor. Arka cam üstü küçük bir spoiler her arabada var. Muhtemelen bu Mazda3 HB'teki tüketim farkı da spoilerden ötürü. Bu kadar düz mantıkla yapılan bir değerlendirme için ideal örnek Mazda 3 değil, dümdüz tasarıma sahip Polo Mk3 olurdu.

Karşılaştırılan karoser tiplerinden biri SW olursa, güncel modeller arasında ancak onda farklılıklar oluyor diyebiliriz. HB ve sedan arasındaki yol tutuş farkları, tasarım detaylarıyla gideriliyor artık.

 

[Cenk]

Yazılanlar tamamen düz mantıkla teorik olarak yazılmış şeyler. Belki teorik olarak 98 model Polo HB ve Polo Classic arasında burada yazılanlar gibi çok çok küçük farklar olabilir. Ama günümüzde neredeyse hiçbir hb araç spoilersiz üretilmiyor. Arka cam üstü küçük bir spoiler her arabada var. Muhtemelen bu Mazda3 HB'teki tüketim farkı da spoilerden ötürü. Bu kadar düz mantıkla yapılan bir değerlendirme için ideal örnek Mazda 3 değil, dümdüz tasarıma sahip Polo Mk3 olurdu.

Karşılaştırılan karoser tiplerinden biri SW olursa, güncel modeller arasında ancak onda farklılıklar oluyor diyebiliriz. HB ve sedan arasındaki yol tutuş farkları, tasarım detaylarıyla gideriliyor artık.

Aynı doğal çıkıntılar sedan modellerin bagaj kapağının bitiş noktasındaki üst kısmında da olabiliyor hocam. Mazda sedanda bildiğim kadarıyla bu yok. Ama zaten hb araçların üst kısmına yerleştirilen spoiler'ın amaçlarından biri de tasarımlarından kaynaklı arka kısımda yer alan türbülans etkisini minimize etmeye çalışmak. Neticede sedan modellerde rüzgar daha düzenli akıp gidebildiği için spoiler şartı aranmıyor. Daha öncede anlatmaya çalıştığım gibi; burada anlatılmaya çalışılan karoserlerin üzerinde uygulanan dokunuşların ve eklentilerin haricinde sedan ve hb kasaların salt fiziksel tasarımlarından ötürü ne gibi avantaj ve dezavantaja sahip olduğudur. Onun haricinde hb'in arkasındaki türbülans dezavantajına rağmen bambaşka bir teknoloji veya spoiler geliştirilir ve mevzu eşitlenir ya da teknolojinin gelişmişliği ölçüsünde hb kasayı direkt öne bile geçirebilir

 

[bt]

Aynı doğal çıkıntılar sedan modellerin bagaj kapağının bitiş noktasındaki üst kısmında da olabiliyor hocam. Mazda sedanda bildiğim kadarıyla bu yok. Ama zaten hb araçların üst kısmına yerleştirilen spoiler'ın amaçlarından biri de tasarımlarından kaynaklı arka kısımda yer alan türbülans etkisini minimize etmeye çalışmak. Neticede sedan modellerde rüzgar daha düzenli akıp gidebildiği için spoiler şartı aranmıyor. Daha öncede anlatmaya çalıştığım gibi; burada anlatılmaya çalışılan karoserlerin üzerinde uygulanan dokunuşların ve eklentilerin haricinde sedan ve hb kasaların salt fiziksel tasarımlarından ötürü ne gibi avantaj ve dezavantaja sahip olduğudur. Onun haricinde hb'in arkasındaki türbülans dezavantajına rağmen bambaşka bir teknoloji veya spoiler geliştirilir ve mevzu eşitlenir ya da teknolojinin gelişmişliği ölçüsünde hb kasayı direkt öne bile geçirebilir

Güzel diyorsun da hocam, bu yazının içeriği şu yönden anlamsız: Bahsedilen etkiler o kadar az ki, burada yazılan sebepler ve sonuçlar, ancak "Nascar'da neden sedan araba tercih ediliyor" gibi bir soruya cevap olur. Karşılaştırmada bahsi geçen şeyler 1 sn farkla yarış kazandırır belki o kadar. Lastik havalarının 32 yerine 31 basılmasının bile etkisi daha fazla olur. Bu farkı ortaya sürenler, spoiler'li sileceğin silecek motorunu rahatlatması dışında rüzgar direncine nasıl etki eder onu da söylesin. Jant kapaklarının yakıt tüketimine ve performansa etkisi bile karoser farkından daha bariz. Çünkü dediğim gibi artık standart modellerin baz donanımlarında bile stock olarak bu farkları giderecek tasarımsal önlemler mevcut. Ağırlık dağılımındaki hissedilir farklar da önceki mesajımda yazdığım gibi ancak SW araçlarda ortaya çıkar.

Sekiz silindirdeki bu yazıyı beğenmedim.

 

[Cenk]

Güzel diyorsun da hocam, bu yazının içeriği şu yönden anlamsız: Bahsedilen etkiler o kadar az ki, burada yazılan sebepler ve sonuçlar, ancak "Nascar'da neden sedan araba tercih ediliyor" gibi bir soruya cevap olur. Karşılaştırmada bahsi geçen şeyler 1 sn farkla yarış kazandırır belki o kadar. Lastik havalarının 32 yerine 31 basılmasının bile etkisi daha fazla olur. Bu farkı ortaya sürenler, spoiler'li sileceğin silecek motorunu rahatlatması dışında rüzgar direncine nasıl etki eder onu da söylesin. Jant kapaklarının yakıt tüketimine ve performansa etkisi bile karoser farkından daha bariz. Çünkü dediğim gibi artık standart modellerin baz donanımlarında bile stock olarak bu farkları giderecek tasarımsal önlemler mevcut. Ağırlık dağılımındaki hissedilir farklar da önceki mesajımda yazdığım gibi ancak SW araçlarda ortaya çıkar.

Sekiz silindirdeki bu yazıyı beğenmedim.

Ee zaten içerikte anlatılanlarda iki karoser tipi arasında sırf sedan ve hb olması münasebetiyle bariz farklar olacaktır diye ibare yok ki. Aradaki farkların cüzzi miktarda olduğunu zaten kendileri de kabul ediyor. Daha önce konusu da geçmişti; arkadan itiş bir aracı önden çeker bir araca göre viraj otomobili haline getirmek daha kolaydır. Çünkü ağırlık dağılımı daha rahat yapılır. Fakat bu demek değil ki önden çeker araba arkadan itiş arabadan daha iyi viraj limiti ve davranışı tutturamaz. Orada anlatılmaya çalışılan fiziksel kanunların arkadan itiş otomobilin viraj limiti konusunda üste çıkarmak hususunda bir adım öne taşıdığı. Burada da anlatılmaya çalışılan şey, üretim farklılıklarını ve eklenen ek özellikleri bir kenara koyarak fiziksel kanunların sedan araçta, sırf kasa olarak daha yanında olduğudur. Farklar cüzzi ya da bariz orası ayrı bir konu. Keza aradaki dezavantajı avantaja dönüştürmek için hb'den yana bir çok eklenti ve geliştirme de yapılabilir, yapılıyor bu da ayrı bir konu. Fakat salt kasa şekline bakıldığında fiziksel unsurların sedandan yana olduğunu anlatmaya çalışmışlar temelde hepsi bu

 

[123456mtn]

Ucu çok açık bir konuyu yetersizce açıklamaya çalışmışlar sanki?

C180 0.27 iken C300’ün 0.29 oluşunu nedense radyatör farkına bağlamamışlar
Gerisini de okumadım açıkçası.

 

[bt]

Ucu çok açık bir konuyu yetersizce açıklamaya çalışmışlar sanki?

C180 0.27 iken C300’ün 0.29 oluşunu nedense radyatör farkına bağlamamışlar
Gerisini de okumadım açıkçası.

Arabada yüksekliği değiştirecek kadar ağırlık farkı olduğunda amortisörleri de ona göre farklı oluyor, dış ölçülerde hiçbir fark olmuyor. Bir de aynı kasada motor gücü arttığında, küçük tampon ve spoiler detaylarıyla aracı biraz daha bastırırlar. Büyük ihtimalle o farkın temel nedeni de odur

 

[Ugur]

Bİlgilendirici bir yazı olmuş, sekizsilindire de @Cenk abiye de paylaşımı için teşekkürler Uzun zamandır aklımı kurcalayan bir şeydi ama burada şu da önemli bence; şase ilk olarak sedan mı tasarlandı yoksa hb mi, yapılacak tasarım da ve doğal olarak rüzgar direnci de bundan etkilenir.