Hidrolik Fren sistemi

Disk frenler

Disk frenler kendi içerisinde 2’ye ayrılmaktadır, havalı disk fren ile normal disk fren, Havalı disk frenin içerisinde delikler vardır hava delikleri frenin aşırı ısınmasını önlemek amacıyla kullanılır bazı spor otomobillerde fren diskinin üzerinde de sanki matkap ile delinmişçesine delikler vardır extra soğutma için, bu diskler genelde ön tekerlerde kullanılır sebebi ise frene bastığımızda aracın ağırlığı öne yığılma yapacağı sebebi ile daha fazla ısınacak daha büyük kuvvet gerektirecektir ve ön disklerin çapları arka disklere göre daha büyük olur. Normal diskler ise günümüzdeki çoğu araçta arka fren olarak kullanılır lakin eski araçlarda ise ön fren diskide normal düz disktir, arkada normal disk kullanılmasının sebebi frenleme esnasında ön disk kadar ısınmayacağı için maliyeti azaltmak ama bazı markalarda bazı modellerinde arka fren diskide havalandırmalı yapmaktadır.

 

Kampanalı frenler

Bu tür frenlerin çalışması ise, tekerlek ile birlikte dönen bir tas düşünün ve içerisinde sabit, oval dışa doğru açılabilen 2 adet balata. Bu frenler ise eskiden otobüslerde ön tekerlere kadar takılmaktadır ama sürekli frenlemelerde ani frenlemelerde aşırı ısındığından dolayı fren performansını ciddi oranda azaltmaktadır. Kampanalı fren sistemini günümüzde bir çok marka küçük araçlarına maliyet düşüncesi ile arka tekerlere uygulamaktadır.

Fren pedalı

Fren pedalında westinghouse ve piston ana merkezi bulunur bu merkezin üzerinde ise fren hidrolik yağ deposu günümüzdeki araçlarda debriyaj hidroliği ile beraber ortak kullanılır. Fren kaliperindeki pistondan daha küçük olur ana merkez pistonu sebebi ise fren diskine karşı fiziksel olarak uzun bir kuvvet gerekmiyor neredeyse balatanın diske uzaklığı 1mm bile yok önemli olan basınçtır ve merkez pistonu ufak kaliper pistonu büyüktür frene abandığımızda fren pedalına uzun mesafelerce basarız ama kaliperde bastığımız kadar gitmez orada iş basınca dönüşür yani küçük şırıngadaki suyu büyük şırıngaya basmak az ama güçlü.

Fren balataları

Diskin üzerine baskı yapar ve zamanla aşınan ses yapar, içerisinde amyant ve reçine gibi sürtünmeye dayanıklı madde bulur. Disk fren balataları düz, kampana balataları tamburun yuvarlaklığı sebebi ile ovaldir.

Fren kaliperi

Fren kaliperi, şüphesiz ki fren sisteminde başrol oyuncusudur. Ortasında ki fren diskinin adeta üzerine konmuş vaziyette 2 yanında da fren balataları ile birlikte duran demir parçasıdır.

Kaliperde ve kampanada Piston ana merkezi

Kaliperde içte bulunur aracın performansı yüksek ise frenlemeye ihtiyacı daha fazla güçlü bir şekilde olacağı için 2-3 daha da çok sayıda piston kullanılabilir ama günümüzdeki standart araçlarda 1 adet vardır. Boyutu pedaldaki pistona göre daha büyüktür ve tozdan sakınmak amacı ile körüğü vardır. Kampanada ise 2 oval balatanın üstte uçlarına temas edecek şekilde bulunur ve ufak bir dişli sayesinde saat yönüne çevirirseniz dişliyi balataları açar tam tersinde indirirsiniz buda fren ayarı yapmanızı sağlar.

Nasıl çalışır?

Fren pedalından başlayacak olursak, pedala bastığınızda westinghouse vakumu ile birlikte piston hidrolik sıvısını basınçlı bir şekilde çelik fren hortumları vasıtasıyla kaliper yada kampanaya ulaştırır. Kaliperde içte bulunan pistonu diske çok yüksek basınçta basar ( fren diskini ısıdan kızartacak kadar ) ve bu baskı sonucu, kaliper ana gövdesini geri doğru balatayı diske doğru iter. Geriye doğru itilen ana gövdenin diğer tarafında diğer balata vardır ve kaliper geriye doğru itildiğinde diğer balatayı da çekmiş olur ve iki yönden de fren kuvveti verilmiş olur. Kampanalı frende ise balataların uçlarında duran merkezin ortasına gider iki uçta bulunan pistonları iter ve balataları dışa doğru açmış bulunur ve frenleme yapılmış olur.

 

WestingHouse nedir?

WestingHouse bi çeşit vakum sistemidir içerisinde silindir vardır ve yeni motorlarda eksantrik milinin ucundaki vakum pompasından eski araçlarda emme manifoldundan vakum alarak frenlemeye extra katkıda bulunur.

Yazı: Sinan SARIKAYA