Ekşide bulduğum bir yazı..
"bazı durumlarda" doğru olsa da çok büyük yanlışlar içeren yanılsama.
sürtünmenin minimum olduğu 2000 devir/dakika yapan bir araçta düz yolda sabit hızla ilerliyorsanız araç minimum benzini yakacakken aynı yolu bir vites küçültüp 4000 devir/dak ile alırsanız daha çok benzin yakacağınız kesindir.
fakat;
insanların atladığı nokta, bu örnekte yüksek devirde daha çok benzin yakılmasının sebebi "aracın yüksek devirde gidiyor" olmasından ziyade, aracı aynı hızda 4000 devirde tutmak için motora aktarılması gereken benzindir. basit olarak açıklarsak; aracı 4000 devirde tutmak için gaza daha fazla basmanız gerekir. aracın benzin sarfiyatı = gaza basılan miktar *(çarpı) süre /(bölü) katedilen mesafedir.
açıklamayı yaptıktan sonra
basitleştirerek örneklerle devam ediyorum:
everestin tepesine çıkan sabit eğimde düz bir yol olduğunu varsayın. bu yolu 90km/h ile katetmek isterseniz en iyi vites tercihi düz yolda olduğunun aksine 5. vites olmayacaktır. çünkü eğim oranına bağlı olarak, 4., hatta 3. viteste araç çok daha kolay çıkabilir.
bu yolu 5. viteste çıkarken motor 2000 devir/dakika yapacakken yol yeterince dikse (örnek olarak %8) aracı 90km/h'da tutmak için gazın 3/4'üne basmanız, hatta belki köklemeniz gerekebilir. motora, gaza bastığınız miktarda yakıt aktarılacağından benzininizi çabuk tüketirsiniz.
fakat aynı %8 eğimli yolu 3. viteste çıkarsanız, motor belki 4500 devir/dak yapacak, deli gibi bağaracaktır ama aracı 90km/h sabit hızda tutmak için gaza yalnızca 1/4 kadar basmanız kafi olacaktır. yakıt sarfiyatınız %60 düşecektir.
ivmelenme:
eğer amacınız 110'dan 160 km/h'a kısa sürede çıkmaksa ve siz 5. vitesteyseniz, (evet bildiniz) yine daha fazla yakıt tüketirsiniz. eğer bu kısa sürede çıkışı 5. viteste tam gazla yaparsanız araç 1500 metrede bu hıza ulaşacakken 4. viteste tam gazla çıkmanız, bu mesafeyi 1000 metreye kadar düşürebilir. daha kısa sürede daha fazla yol kat edip sabit benzin harcamış olursunuz. ama süreleri ve mesafeyi oranladığımızda tebrikler yine kârdasınız. aracınız 4. vites 160 km/h'da 5500 deviri gördü ama 5. viteste giden araç arkanızda, şimdi 5. vitese atıp yarı gazla 160km/h'ı koruyabilir, 5. viteste devam eden araç ise bu hıza ulaşmak için 500 metre daha yol kat edecektir. bu sürede siz yarı gazla devam ediyor olacaksınız. üstelik diğer araç 160 km/h'a ulaşana kadar aradaki farkı açmaya devam edeceksiniz.
aynı örneği daha da komplikeleştirecek olursak, 110'la giderken 3. vitese atıp 135 km/h'a kadar tam gaz gitmeniz, daha sonra 4. vitese atıp 160 km/h'a çıkmanız, size daha da tasarruf olarak geri dönecektir. tebrikler, müthiş bir benzin tasarrufuyla (kıyasla tabii ki) 4. vitesteki aracı dikiz aynanızda görebiliyorsunuz. üstelik bunu sadece 800 metre mesafede başardınız.
kıssadan hisse: devir hiçbir şeydir, gaza basılan miktar ve bu sürede kat edilen mesafe her şeydir.
edit: bu entry'nin açıklamaya çalıştığı şeyi atlayıp "160'la gitmek mi? tü kaka" diyorsanız kafanıza göre hızları mesafeleri filan 2'ye 3'e bölebilirsiniz. bunlar örneklerdir, takılmayınız. ayrıca everest'e giden öyle bir yol yok
edit2: blogumda da ufak tefek değişikliklerle aynen yayımladım.
http://whatramadurathinks.blogspot.com/…akar-m.html hukuki sakınca vs olmasın diye not düşüyorum. önce ekşi'deydi.